مصالحه ایران و امریکا درباره سوریه؟
در چند روز اخیر، خبرها و جوسازیهای بسیاری در رسانههای مختلف منطقهای و بینالمللی، مبنی بر تغییر رویکرد و مصالحه ایران در سوریه منتشر شده است؛ خبرهایی که بیشتر بر توافق ایران با روسیه و آمریکا برای چگونگی کنار رفتن بشار اسد و حل و فصل سیاسی بحران سوریه متمرکز بوده است. برخی از منابع غربی مدعی شدند، ایران و آمریکا به این نتیجه رسیدهاند که تا قبل از پایان دوران ریاستجمهوری باراک اوباما و روی کار آمدن دولت جدیدی در آمریکا، باید بحران سوریه را با اتخاذ یک راهحل سیاسی و دیپلماتیک حل و فصل کنند.
نیاز دولت اوباما به عادیسازی روابط
این منابع غربی مدعی شدند، برای دولت اوباما حل و فصل بحران سوریه حتی به بهای دادن امتیازات غیرقابل تصوری به ایران در سوریه، از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا دولت فعلی آمریکا میخواهد حل بحران سوریه ـ به عنوان حادترین بحران فعلی جهانی ـ را به مانند حل بحران هستهای ایران به عنوان میراثی ماندگار از خود بر جای بگذارد و انتقادات چندین ساله به سیاست اوباما در سوریه را بیاثر کند. در واقع اوباما نمیخواهد بدون به دست آوردن نتیجه و دستاورد مشخصی در سوریه، کاخ سفید را ترک کند.تابناک نوشت؛ دیروز یک روزنامه آمریکایی در گزارشی به قلم اعضای برجسته دو اندیشکده مهم و اثرگذار در واشنگتن نوشت: «باراک اوباما» قبل از ترک کاخ سفید باید روابط دیپلماتیک عادی با تهران برقرار سازد. در این گزارش آمده است: ارتباط آمریکا با ایران یک معمای ژئوپولتیک قدیمی است. ایران یک قدرت منطقهای مهم است... از سوی دیگر آمریکا تنها در صورتی که در هر زمانی که ممکن است وارد تعامل با ایران شود تنها میتواند به مسائل مهم بپردازد. درست همانطور که در جنگ سرد با شوروی سابق در تعامل بود، آمریکا باید حین اینکه با ایران به صورت دیپلماتیک وارد تعامل میشود، سیاستهایی را دنبال کند که مانع از هژمونی منطقهای شده و توازن قدرت در منطقه ایجاد کند.
امید ایران به استقرار صلح
در مقابل، ایران نیز به خوبی میداند که اوباما بیش از رئیسجمهور آینده آمریکا که احتمالا ترامپ یا کلینتون خواهد بود، حاضر به دادن امتیاز به ایران در سوریه است. ایرانیها میدانند که در صورت رئیسجمهور شدن ترامپ یا کلینتون احتمال اقدام نظامی آمریکا در سوریه بالا میرود که این مساله به خودی خود مخاطرات زیادی برای ایران به همراه خواهد داشت؛ بنابراین، تغییر رویکرد در قبال بحران سوریه و مصالحه بر سر سرنوشت بشار اسد، مسالهای است که برخی منابع غربی مدعی هستند، ایران در حال پیگیری و هماهنگی آن با آمریکا و روسیه در قبال گرفتن امتیازاتی در سوریه است. منابع غربی مدعی شدند یکی از امتیازاتی که ایران در قبال مصالحه با آمریکا در سوریه دنبال میکند، ایجاد پایگاههای نظامی برای تقویت حضور خود در سوریه است.
ادعای تغییر سیاست درباره سوریه
روز جمعه هم پایگاه آمریکایی «المانیتور» به نقل از برخی منابع مدعی شده ایران سیاستش در قبال سوریه را تغییر داده است. این پایگاه آمریکایی، از قول برخی منابع که هفته جاری با محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در اوسلو و بلژیک دیدار کردهاند، گزارش داد که دیپلمات ارشد ایرانی اظهاراتی دال بر اختیارات بیشترش نسبته به گذشته در مساله سوریه و آمادگی ایران برای انعطافپذیری بیشتر نشان داده است. به نوشته المانیتور، فشارهای داخلی هم در تهران و هم در واشنگتن برای تغییر رویه در قبال سوریه و سرعت بخشیدن به فرایند راهحل سیاسی در شرایطی اتفاق افتاده که جان کری، وزیر خارجه آمریکا و ظریف در اوسلو برای رایزنی درباره اجرای برجام و سوریه دیدار کردند. برخی منابع رسانهای و اطلاعاتی غربی مدعی شدند که تشدید حملات ایران و روسیه در سوریه علیه معارضان نیز نه برای یک پیروزی نهایی در میدان نبرد، بلکه برای به دست آوردن ابتکار عمل و امتیازات بیشتر در میز مذاکرات است. در واقع، ایران و روسیه میخواهند با تسلط خود بر نقاط راهبردی در سوریه به ویژه حلب و رقه، آمریکا را برای دادن امتیازات بیشتر تحت فشار قرار دهند.
عربستان تاب نیاورد
پس از انتشار خبر مصالحه ایران و آمریکا در موضوع سوریه بود که دیروز کاخ سفید اعلام کرد: رئیسجمهور آمریکا و پسر پادشاه عربستان در دیدار با یکدیگر درباره ایران، یمن و سوریه گفتوگو کردهاند. کاخ سفید روز جمعه با انتشار بیانیهای درباره باراک اوباما رئیسجمهور آمریکا و محمد بن سلمان پسر پادشاه عربستان در دیدار خود در واشنگتن درباره مسائل منطقه و همچنین ایران گفتوگو و رایزنی کردهاند. دو طرف در این دیدار با تکیه بر ادعاهای بیاساس آمریکا و برخی کشورهای عرب منطقه علیه ایران کشورمان را به فعالیتهای بیثباتکننده در خاورمیانه متهم و بر لزوم گسترش راههای مقابله با تنشها و برقراری آرامش در منطقه تاکید کردند. بر اساس گزارش پایگاه اینترنتی کاخ سفید، مساله سوریه و جنگ یمن از دیگر موضوعات مورد بحث در این دیدار بوده است. اوباما و بن سلمان نیز درباره نقش مهم عربستان که میتواند در رسیدگی به افراطیگری در منطقه ایفا کند، رایزنی کردهاند. گفتنی است این ادعاها در حالی مطرح میشود که سیاستهای مداخلهجویانه آمریکا در خاورمیانه و حمایت فکری و مالی آل سعود از ایدئولوژیهای مبتنی بر افراطیگری و فرقهگرایی به ایجاد و گسترش گروههای تروریستی در منطقه منجر شده است که در نهایت جنگ، ناآرامی و بیثباتی را در این منطقه و حتی جهان در پی داشته است.